สัตว์เลี้ยง...ม้าน้ำ

47571 จำนวนผู้เข้าชม  | 


 
 
“ปลา” เป็นสิ่งมีชีวิตจำพวกแรก ๆ ที่เกิดขึ้นบนโลกนี้เมื่อหลายล้านปีก่อน และเพื่อการสืบเผ่าพันธุ์และดำรงอยู่รอดมาจนถึงทุกวัน ปลาได้มีการวิวัฒนาการไปในทางต่าง ๆ มากมาย บางชนิดสร้างกระดูกให้ใหญ่ขึ้น บางชนิดเปลี่ยนรูปแบบ สีสันและลักษณะในตัวเองเพื่อหลบหลีกจากผู้ล่า บางชนิดพัฒนาสมองให้ใหญ่ขึ้นและใช้ชีวิตแบบพึ่งพากันเป็นกลุ่ม แต่ชนิดพิเศษที่จะกล่าวถึงในบทความนี้คือ “การนำกระดูกออกมาหุ้มตัวภายนอกเพื่อป้องกันอวัยวะที่บอบบางภายใน” ปลาชนิดที่เรากล่าวถึงก็คือ “ปลาม้าน้ำ”     
ม้าน้ำ เป็นสิ่งมีชีวิตที่มีความประหลาดและน่าสนใจอยู่ในตัวของมันเอง จากการสำรวจพบว่า บนโลกนี้มีสายพันธุ์ของสัตว์ชนิดนี้อยู่ประมาณ 35-40 สายพันธุ์ สายพันธุ์ทั้งหมดนี้จัดอยู่ในตระกูล Sygnathid (Genus Hippocampus) ซึ่งส่วนหัวจะมีลักษณะคล้ายม้า ว่ายน้ำขึ้นลงในแนวดิ่งด้วยครีบทั้งสองข้างหัวและอีกหนึ่งที่อยู่ด้านหลัง มีปากยาวที่ออกแบบมาเพื่อดูดจับเหยื่อในซอกหลืบต่าง ๆ อาหารหลักตามธรรมชาติของม้าน้ำคือ สัตว์ในตระกูลกุ้งตัวเล็ก ๆ อาทิเช่น ลูกกุ้งชนิดต่าง ๆ, Pod, Mysis shrimp และอื่น ๆม้าน้ำจะอาศัยอยู่ในทะเลเขตน้ำตื้น อาทิเช่น ตามแหล่งโขดหินปะการัง ตามดงหญ้าทะเลต่าง ๆ และจะอพยพไปสู่เขตน้ำลึกในช่วงฤดูหนาว
                การนำม้าน้ำมาเป็นสัตว์เลี้ยงในตู้ทะเลนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย เนื่องจากม้าน้ำมีความต้องการที่ค่อนข้างจะแตกต่างกับสิ่งมีชีวิตชนิดอื่น ๆ ในตู้ทะเลของท่านเป็นอย่างมาก ดังนั้นหากท่านคิดที่จะดูแลสัตว์เลี้ยงม้าน้ำของท่านให้ดีที่สุด เราขอแนะนำเป็นอย่างยิ่งที่ท่านจะต้องมี “ตู้โดยเฉพาะสำหรับม้าน้ำ” ท่านไม่ควรที่จะนำม้าน้ำไปเลี้ยงรวมกับสัตว์ต่าง ๆ รวมไปถึง ปะการัง ที่ท่านมีอยู่ในตู้ทะเล เนื่องจากม้าน้ำจะไม่สามารถแย่งอาหารจากปลาอื่น ๆ ได้ทัน อีกทั้งยังมีผลมาจากนิสัยการกินแบบผู้ดี โดยที่จะพิจารณาอาหารทุกครั้งก่อนที่จะค่อย ๆ กิน มากไปกว่านั้นเข็มพิษจากโฟลิปของปะการังต่าง ๆ ยังสามารถทำร้ายม้าน้ำได้อีกด้วย
 
                     ตู้สำหรับม้าน้ำ ควรที่จะเป็น ตู้ทรงสูง เนื่องจากลักษณะนิสัยการว่ายน้ำของม้าน้ำนั้น ส่วนใหญ่จะอยู่ในแนวดิ่ง การมีตู้ที่สูงทำให้ม้าน้ำมีความอิสระในการว่ายน้ำและช่วยลดความเครียดที่อาจจะเกิดขึ้นได้ในระยะยาว ระบบกรองและอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่ใช้ในตู้ม้าน้ำนั้น ห้าม ใช้อุปกรณ์ที่ทำให้เกิดฟองอากาศโดยเด็ดขาด เนื่องจากฟองอากาศจะนำมาสู่โรค GAS BUBBLE DISEASE หรือโรคฟองก๊าซ โดยที่ฟองอากาศจะเข้าไปสะสมอยู่ในตัวม้าน้ำ และจะทำให้ม้าน้ำลอยขึ้นและไม่สามารถควบคุมทิศทางการว่ายน้ำได้และจะทำให้ตายในที่สุด กระแสน้ำในตู้ควรจะเป็นกระแสน้ำเอื่อย ๆ อีกทั้งยังควรที่จะมีแท่งหินหรือที่ยึดเกาะต่าง ๆ จำนวนมากให้ม้าน้ำจยึดจับ แต่พึงระวังไว้ว่าอย่าใช้หินที่แหลมคมเพราะอาจจะทำให้ม้าน้ำเกิดบาดแผลขึ้นได้
ตู้สำหรับม้าน้ำ ควรจะมีคุณภาพน้ำที่ดีอยู่เสมอและพยายามให้มีการเปลี่ยนแปลงน้อยที่สุด เนื่องจากม้าน้ำเป็นสัตว์ที่ค่อนข้างไวต่อการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น ระดับมาตรวัดต่าง ๆ ของน้ำในตู้ควรจะได้ระดับเดียวกับในธรรมชาติ ภายในตู้ม้าน้ำท่านสามารถเลี้ยงสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ ได้อีก แต่ท่านต้องคำนึงถึงลักษณะนิสัยของสิ่งมีชีวิตนั้น ๆ ที่ท่านจะนำมาเป็นเพื่อนของม้าน้ำ ท่านควรเลือกสิ่งมีชีวิตที่จะไม่แย่งอาหารม้าน้ำ อาทิเช่น ปลาที่หาอาหารในระดับพื้นทรายเช่นโกบี้ชนิดต่างๆ ปลากินตระไคร่เช่นเบลนนี่ รวมไปถึงปูเสฉวนตัวเล็ก ๆ ที่มีขนาดไม่ใหญ่พอที่จะจับกินม้าน้ำของท่านเป็นอาหารค่ำ อีกสิ่งที่ท่านควรระวังก็คือ ท่านไม่ควรไว้วางใจที่จะเลี้ยงม้าน้ำไว้รวมกับ กุ้งชนิดต่าง ๆไม่ว่าจะเป็น กุ้งพยาบาล หรือ กุ้งนักเลง ที่ตัวใหญ่แล้ว ม้าน้ำอาจะใช้แรงดูดอันทรงพลังของมันทำให้กุ้งของท่านขาดเป็นสองส่วนได้ เนื่องจากอาหารหลักของม้าน้ำคือกุ้งชนิดต่าง ๆ


          หลายท่านอาจมีความเข้าใจผิดจากข้อมูลที่ได้มาจากร้านค้าที่ขาดความรับผิดชอบว่า ให้ไรทะเลเป็น ๆ แก่ม้าน้ำก็เป็นอาหารที่เพียงพอแล้ว แต่ในความเป็นจริง ไรทะเล นั้นแทบจะไม่มีสารอาหารอะไรเลยที่จะทำให้ม้าน้ำสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ แต่การที่ท่านเห็นม้าน้ำชอบกินไรทะเลนั้น เกิดจากสาเหตุที่ว่า ม้าน้ำตามธรรมชาติจะจับกินเฉพาะสิ่งที่ยังมีชีวิตอยู่เท่านั้น ซึ่งในความเป็นจริง ในระบบปิดนั้น การจะหากุ้งทะเลเป็น ๆ ขนาดเล็กมาให้มาน้ำกินทุกวันเป็นเรื่องที่ค่อนข้างยาก แต่ถึงอย่างไรก็ตาม ได้มีผู้พิสูจน์มากมาย พบว่าม้าน้ำเป็นสัตว์ที่สามารถฝึกได้ ท่านสามารถฝึกให้ม้าน้ำกินกุ้งตายแล้ว หรือ กุ้ง ที่แช่แข็งประเภท mysis shrimpได้
เพื่อความสะดวกในการเลี้ยงของท่าน ในระยะแรกท่านอาจจะหากุ้งฝอยน้ำจืดตัวเล็ก ๆ (ชนิดเดียวกับกุ้งเหยื่อสำหรับปลา หรือกุ้งที่ใช้ทำกุ้งเต้น) ปล่อยให้ม้าน้ำจับกินเป็นอาหาร หลังจากนั้นท่านสามารถลองใช้มือจับที่ส่วนหัวของกุ้งแล้วค่อย ๆ นำไปไว้ที่บริเวณใกล้ ๆ ปากของม้าน้ำอย่างช้า ๆ  เมื่อม้าน้ำเห็นกุ้งในมือท่าน ม้าน้ำจะกลัวในการที่จะเข้ามากินในระยะแรก แต่หากว่าท่านใช้ความเบามือ และพยายามทำให้ม้าน้ำเคยชินกับมือของท่านแล้ว ม้าน้ำจะเข้ามาจับกินกุ้งจากมือของท่านทันที เมื่อม้าน้ำมีความเคยชินในการกินอาหารจากมือของท่านแล้ว ท่านควรเริ่มป้อนกุ้ง mysis แช่แข็ง (มีจำหน่ายอยู่ตามร้านขายปลาใหญ่ ๆ) การใช้กุ้ง mysis แช่แข็งนี้ จะทำให้ม้าน้ำได้รับสารอาหารที่ครบถ้วนและเพียงพอ แบบเดียวกับสารอาหารที่ม้าน้ำได้รับในทะเล ซึ่งจะทำให้ม้าน้ำมีสุขภาพที่แข็งแรง
เมื่อม้าน้ำชินกับการรับอาหารจากมือท่านแล้ว จากนี้ไปท่านสามารถทำชามอาหารให้สำหรับม้าน้ำโดยเฉพาะ อาจฟังดูแปลกที่ม้าน้ำจะกินอาหารจากชามแบบเดียวกับสุนัข แต่มีนักเลี้ยงหลายท่านพิสูจน์แล้วว่า การหาวัสดุก้นลึกขนาดประมาณถ้วยชาจีน วางเอาไว้ในตู้ม้าน้ำ แล้วนำกุ้งตายใส่ไว้ในชาม จะทำให้ม้าน้ำรู้ว่าต้องมาหาอาหารที่นี่ตลอดเวลา ท่านอาจใช้วิธีนำกุ้งล่อที่ปากม้าน้ำแล้วค่อย ๆให้ม้าน้ำว่ายตามมือของท่านมาจนถึงถ้วยที่ท่านเตรียมไว้ หลังจากนั้นท่านค่อยปล่อยอาหารลงในถ้วย แล้วม้าน้ำก็จะทำการกินอาหารจากถ้วยใบนั้น การเลี้ยงโดยใช้วิธีนี้จะทำให้ไม่มีอาหารหล่นหลงเหลือ และเน่าเสียอยู่ในตู้ เมื่อม้าน้ำทานอาหารเหลือท่านก็สามารถนำถ้วยออกไปทำความสะอาดได้ หลังจากที่ม้าน้ำของท่านสามารถกินอาหารจากถ้วยได้แล้ว ท่านสามารถผสมอาหารของท่านกับวิตามินต่าง ๆ รวมไปถึง cyclop-eeze หรือแพลงตอนสัตว์ต่าง ๆ เพื่อเป็นอาหารเสริมให้กับม้าน้ำของท่าน เนื่องจากอาหารเสริมเหล่านี้จะเป็นแหล่งของไขมันและกรดตามธรรมชาติที่ม้าน้ำต้องการ เมื่อม้าน้ำได้รับสารอาหารครบถ้วน ก็จะทำให้ม้าน้ำมีสุขภาพที่แข็งแรงไม่มีโรคต่าง ๆ ทั้งยังรวมไปถึงโอกาสในการขยายพันธุ์ในระบบปิดได้
 
 

References/furtherreading
 
Seahorses, Pipefish, and relatives. By Rudie H. Kuiter
 
Gerric-Midment, Neil. Seahorse Conservation and care. 1997. Kingdom books, England.
 

เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง

Powered by MakeWebEasy.com